ว่านหางจระเข้ (Aloe vera)

ว่านหางจระเข้มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Aloe vera L.var.barbadensis Mill. ชื่อท้องถิ่นเรียก ว่านไฟไหม้, หางตะเข้ เป็นพืชล้มลุก อายุหลายปี สูง 0.5-1 เมตร มีลำต้นสั้นมาก ใบเดี่ยว เรียงรอบต้น ใบสีเขียวอ่อนหรือเข้ม อวบน้ำมาก ภายในใบมีลักษณะคล้ายวุ้นใส มีน้ำเมือกมาก ใต้ผิวใบสีเขียวมีน้ำยางสีเหลือง ดอกช่อออกกลางต้น ผลเป็นผลแห้ง แตกได้

ประโยชน์ทางยา ตำราไทยใช้น้ำยางสีเหลืองจากใบเคี่ยวให้แห้งเรียกยาดำ เป็นยาระบาย, วุ้นสดของใบใช้ปิดขมับ แก้ปวดหัว รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลอก แผลไหม้เกรียมจากแสงแดด และการฉายรังสี แผลสด แผลเรื้อรัง, รับประทานเพื่อรักษาแผลในกระเพาะอาหาร

มีการศีกษาวิจัยที่สนับสนุนสรรพคุณทางยาตามตำราแพทย์แผนไทย โดยพบว่า
1. วุ้นและเมือกจากใบ มีสารพวกไกลโคโปรตีน(glycoprotein) ชื่อ Aloctin A, Aloctin B มีฤทธิ์ลดอาการอักเสบและช่วยสมานแผลโดยไปส่งเสริมการจับตัวและการเจริญเติบโตของเซลล์ที่บาดแผล ทำให้แผลหายเร็วขึ้น
2. ยางสีเหลืองในส่วนของเปลือกใบ มีสารจำพวกแอนทราควิโนนหลายชนิด เช่น Aloe-emodin, Aloesin, Alogin เป็นต้น มีฤทธิ์เป็นยาระบาย
3. สารสกัดจากวุ้นว่านหางจระเข้ยังอุดมไปด้วยสาร polysaccharide มีคุณสมบัติให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวได้จึงนิยมใช้เป็นส่วนประกอบในเครื่องสำอางเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิว
4. polysaccharides ในว่านหางจระเข้ ช่วยปกป้องผิวไหม้จากการฉายแสง(radioprotective effect)

Ref:
1. http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/medplantdatabase/dtl_herbal.asp
2. http://www.pharm.chula.ac.th/osotsala/botanay-food/sub2_1.htm
3. Dal’Belo SE, Gaspar LR, Maia Campos PM.Moisturizing effect of cosmetic formulations containing Aloe vera extract in different concentrations assessed by skin bioengineering techniques.Skin Res Technol.2006 Nov;12(4):241-6.
4.Wang Z, et.al.The modulating of aloe polysaccharides on the cell cycle and cycle regulating protein expression in X-ray irradiated non-malignant cells.Zhong Yao Cai.2005 Jun;28(6):482-5.
5.Wang ZW, et.al.Aloe polysaccharides mediated radioprotective effect through the inhibition of apoptosis.J Radiat Res (Tokyo).2004 Sep;45(3):447-54.